تعریف و کاربرد استراتژی های برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات
استراتژی های بسیاری برای برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات وجود دارد. استراتژی در واقع وظیفه ی تخصیص منابع را انجام می دهد. استراتژی مسیر و جهت دستیابی به منابع سازمان به سمت هدف را مشخص میکند. نظیر مشخص کردن تجهیزات، تعیین منابع انسانی و تعیین مواد مصرفی.
آشنایی با انواع استراتژی های نگهداری و تعمیرات
استراتژی های نگهداری و تعمیرات متعدد هستند و هر بخش به زیر مجموعه هایی از قبیل سیاست ها، تاکتیک ها و روش ها دسته بندی می شوند. در ادامه به توضیح هر یک از این بخش ها می پردازیم.
سطوح سیاسی نگهداری و تعمیرات
سطوح سیاسی نگهداری و تعمیرات به چهار بخش تقسیم می شود که عبارتند از؛ نت اصلاحی، نت فرصت طلبانه، نت پیش نگر و نت پیشگویانه.
- نت اصلاحی
زمانی که دستگاه به طور کامل دچار خرابی شود از این نوع نت استفاده می شود. به عبارتی زمانی که دستگاه در حال انجام فعالیت بود هیچ گونه اقدامی در خصوص نگهداری و تعمیرات بر روی دستگاه پیاده سازی نمی شود. و زمانی که دستگاه دچار خرابی شد جهت اصلاح خرابی از این نت بهره گرفته می شود.
- نت فرصت طلبانه
در این نوع استراتژی از نگهداری و تعمیرات به منظور استفاده از فرصت پیش آمده استفاده می شود. زمانی که دستگاه دچار خرابی می شود و ناگزیر به باز کردن دستگاه می کنیم. جهت پیشگیری از بروز خرابی در دستگاه، به تمامی قطعات نگاهی انداخته و سالم بودن آنها را بررسی می کنیم.
- نت از پیش تعیین شده
در این نوع از سیاست نگهداری و تعمیرات، زمان اجرای نت با توجه ظرفیت ماشین، به صورت کامل تعیین و برنامه ریزی می گردد. مطابق با زمان های مشخص شده عملیات نت بر روی دستگاه های موردنظر صورت می پذیرد.
- نت پیشنگر
این نوع سیاست بیانگر ضرب المثل پیشگیری بهتر از درمان می باشد. تمام تلاش خود را می کند تا از بروز خرابی در دستگاه پیشگیری نماید. آنالیز علل خرابی یک کلیدی اصلی در این نوع نت می باشد.
- نت پیشگویانه
این نوع سیاست بیانگر ضرب المثل پیشگیری بهتر از درمان می باشد. تمام تلاش خود را می کند تا از بروز خرابی در دستگاه پیشگیری نماید. آنالیز علل خرابی یک کلیدی اصلی در این نوع نت می باشد.
- نت پیشگویانه
در این نوع نگهداری و تعمیرات روند فرسایش دستگاه ها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. برای هر دستگاه زمان خرابی مشخص و بنا به آن عملیات نگهداری و تعمیرات برنامه ریزی می شود.
سطوح تاکتیکی نگهداری و تعمیرات
- نت واکنش سریع IBM) Immediate Reactive Maintenance)
در این نوع تاکتیک زمان تصمیم گیری برای اقدام مناسب نت بسیار کم می باشد. بنابراین بایستی در کمترین زمان ممکن بهترین تصمیم ممکن را بگیریم. لذا به واکنش سریعی در خصوص اقدام نگهداری و تعمیرات نیازمند هستیم.
- نت واکنشی زمان بندی شده SRM) Scheduled Reactive Maintenance)
این نوع تاکتیک در جهت استفاده بهتر و بهینه از منابع موجود برنامه ریزی می شود. این نوع نت در خطوط تولید پیوسته کاربرد زیادی ندارد. در سیستم هایی مورد استفاده قرار می گیرد. که خرابی و خارج شدن یک دستگاه از خط تولید منجر به از کار افتادن کل خط تولید نگردد.
- نت واکنشی تعویقی DRM) Defer Reactive Maintenance)
زمانی که خراب شدن دستگاه ها از اهمیت چندانی برخوردار نباشد از این نوع نت استفاده می شود. به عبارتی زمانی که قصد داشته باشیم در منابع و نیروی انسانی خود صرفه جویی نماییم به این تاکتیک رو می آوریم.
- نت براساس خرابی FBM) Failure Break down Maintenance)
از این نوع تاکتیک نگهداری و تعمیرات زمانی استفاده می شود که با کمبود تجهیزات و منابع مورد نیاز رو به رو باشیم. همچنین خرابی دستگاه منجر به آسیب های جانی و مالی نگردد. در این تاکتیک منتظر می مانیم تا دستگاه به طور کامل دچار خرابی شود. زمانی که دستگاه به طور کامل از کار افتاد اقدام به نت براساس خرابی می کنیم.
- نت استارت تا خرابی OTF) Operation To Failure)
زمانی که دستگاه ها دیر به دیر دچار خرابی می شوند این تاکتیک بهترین گزینه می باشد. در این تاکتیک از نگهداری و تعمیرات هیچ گونه تلاشی در خصوص کاهش خرابی ها در دستگاه صورت نمی پذیرد. تنها زمانی که دستگاه به طور کامل دچار خرابی شد از این تاکتیک استفاده می شود.
- نت مبتنی بر سن AGM) Age based Maintenance)
هر دستگاه یک طول عمر خاصی دارد. آیا دو شیفت از دستگاه استفاده میشود؟ در طول هفته چند ساعت مورد استفاده قرار می گیرد؟ معمولا تا زمانی که دستگاه کار می کند از این تکنیک استفاده می شود. پس از خرابی باید از تکنیک های قبل استفاده نماییم.
- نت در فواصل زمانی مشخص BBM) Block based Maintenance)
در این تاکتیک کار نت به صورت بلوکی (دسته ای) انجام می شود. مانند برگزاری دوره های بازرسی با فاصله های زمانی دو هفته ای، سه هفتهای و متفاوت.
- نت در فواصل زمانی ثابت CIM) Constant Interval Maintenance)
در این نوع تکنیک بازرسیهای ثابت انجام میشود. مانند برگزاری دوره ای بازرسی با فاصله زمانی ۶ ماهه.
- نت دسترسی محور ACM) Availability Centred Maintenance)
هدف در این روش افزایش قابلیت دسترسی می باشد. این روش میانگین زمان استفاده از ماشین و میانگین زمان بیکاری و از کار افتادگی ماشین را محاسبه میکند. سپس با استفاده از مقایسه آنها فاصله زمانی لازم برای انجام تعمیرات را مشخص می کند.
- نت مبتنی بر کسب و کار BCM) Business Centred Maintenance)
یک تاکتیک نو و جدید مبتنی بر افزایش سود می باشد. (هدف آن سود آوری می باشد)
- نت مبتنی بر طراحی DOM) Design Out Maintenance)
زمانی که دستگاه به طور مداوم دچار خرابی می شود نیاز به تغییر در طراحی دارد. یک دستگاه که به صورت استاندارد تعریف شده باشد بسته به نوع بهره برداری و استفاده از آن نیاز به طراحی خاصی دارد.
- نت مبتنی بر اجتناب ABM) Avoidance Based Maintenance)
در این نوع تکنیک سعی می شود حداقل ممکن دستگاه دچار خرابی نشود. کاربرد آن برای دستگاه هایی است که از نظر از نظر فنآوری و تکنولوژی، پیچیدگی بالایی دارند. در این تاکتیک تمام تلاش در این است که سیستم به سمت خرابی کشیده نشود.
- نت مبتنی بر شرایط و وضعیت CBM) Condition Based Maintenance)
در این تاکتیک با توجه به شرایط دستگاه، فواصل زمانی برای بازرسی تعیین می شوند.
- نت مبتنی بر تشخیص DBM) Diagnosis Based Maintenance)
براساس بازرسی که توسط بازرس انجام می شود اقداماتی در خصوص نت انجام می گیرد. بنابراین در این تاکتیک قدرت تشخیص و تجربه بازرس مهم می باشد. DBM در واقع بخشی از TPM می باشد. همانطور که گفته شد به دلیل استفاده این روش از حواس انسانی، تجربه و مهارت فرد اهمیت ویژه ای دارد.
روش های نگهداری و تعمیرات
روش های متعددی برای به اجرا گذاشتن امور نگهداری و تعمیرات وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود.
- نگهداری و تعمیرات با زمان ثابت FTM) Fixed Time Maintenance)
زمان ثابتی برای بازرسی مشخص می شود. مانند یک بار در سال و تفاوت آن با CIM در این است که فاصله زمانی بیشتر می شود.
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر بازرسی IBM) Inspection Based Maintenance)
بر اساس بازرسی های انجام شده تصمیم گیری می شود که چه نوع اقدامی صورت گیرد.
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر دوره زندگی LBM) Life Based Maintenance)
چرخه عمر محصول براساس دوره عمر ماشین در نظر گرفته می شود. سپس یک سری کارهای زمان بندی شده بر روی آن انجام می شود.
- نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه برنامه ریزی شده PPM) Planing Priventive Maintenance)
یک نت منظم و تکراری به منظور آماده به کار نگه داشتن دستگاه
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر زمان ثابت TBM) Time Based Maintenance)
مشابه روش های گذشته اما به شکلی منعطف تر می باشد. و در فواصل زمانی ثابت (چه دستگاه خراب باشد و چه دستگاه خراب نباشد) کار نت را انجام می دهد. این روش در طول عمر طبیعی دستگاه قابل استفاده می باشد. یکی از مشکلات این روش کم کردن بازه تولید است. مخصوصاً زمانی که ماشین خیلی پیچیده باشد.
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر استفاده UBM) Use Based Maintenance)
زمانی که به وضعیت shut down می رسیم و وضعیت بد می شود مجبوراً از این روش استفاده می شود.
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر ریسک RBM) Risk Based Maintenance)
در این روش هزینه ریسک و احتمالات رویداد خرابی در چرخه عمر محصول را تحلیل میکنند. با استفاده از تحلیل ها و بازرسی های صورت گرفته اقدام مورد نیاز تشخیص داده می شود.
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان RCM) Reliability centred Maintenance)
حالات بالقوه و محتمل خرابی را بررسی می کند و پس از شناسایی اقدامات لازم جهت حذف آنها را انجام می دهد. RCM برای هر دستگاه ممکن است روش متفاوتی را در نظر بگیرد.
- نگهداری و تعمیرات بهره ور جامع TPM) Total Productive Maintenance)
تمرکز TPM بر افراد و فرآیند هایی است که در سازمان اتفاق می افتند. در واقع تمامی افراد سازمان را درگیر می کند. یکی از دلایل اهمیت زیاد TPM این است که تمامی افراد در سازمان را با یکدیگر هماهنگ می کند. TPM در واقع می توان گفت بخش جدا نشدنی از مدیریت کیفیت جامع می باشد. اجرای TPM در سازمان باعث؛ افزایش زمان آماده به کار بودن تمامی دستگاه ها. افزایش قابلیت اطمینان دستگاه ها، کاهش ضایعات و اتلافات و افزایش مستمر اثربخشی و کارایی کل سیستم می شود.
نکته : از مهمترین اهداف TPM کاهش ضایعات و اتلافات و افزایش مستمر اثربخشی و کارایی سیستم می باشد.